Rolnictwo
Wszyscy do walki z chrabgszczem!
Pomimo, że o chrabąszczu ciągle jest mowa w pismach fachowych i na wszelkich pogadankach rolniczych, to jednak każdy najczęściej zapomina o tym poważnym szkodniku akurat wówczas, kiedy zachodzi potrzeba prowadzenia z nim jak najenergiczniejczej walki. Chrabąszcz daje się najwięcej we znaki gdy jest w postaci pędraka; wówczas to rolnicy narzekają na tego szkodnika podjadającego korzenie różnych roślin i szukają skutecznych środków do jego wytępienia. Otóż zwalczanie larw chrabąszcza (nazywanych pędrakami), znajdujących się w ziemi, nie jest łatwe, nawet niemożliwe w v/ielu wypadkach. Natomiast najskuteczniejszą jest walka wówczas, gdy chrabąszcze jako postacie już wykształcone (doskonale) latają nad drzewami liściastymi, żywiąc się ich liśćmi. Drzewom większej szkody to nie przynosi, chyba że wystąpią w wielkich ilościach, jak powiadamy „masowo". Takie masowe pojawy zdarzają się w jednej miejscowości nie co roku, lecz co cztery lata, tj. w tym czasie, kiedy następuje tak zwana „rójka" lub „lot" chrabąszcza. Dzieje się tak dlatego, że larwy chrabąszcza przez trzy lata przebywają w ziemi, później przekształcają się w poczwarkę, a ta znów na jesieni przeobraża się już w chrabąszcza dorosłego, który jednak nie wychodzi z ziemi, zimuje w niej i dopiero w maju wydostaje się na powierzchnię. W maju samiczki chrabąszcza składają jaja do ziemi. Otóż ponieważ co cztery lata wylatuje — wychodzi z ziemi większa ilość chrabąszczy, dlatego też co cztery lata chrabąszcze składają większe ilości jaj do ziemi i nowe pokolenia pędraków pojawiają się przy różnych uprawach, uszkadzając je poważnie. Największe szkody zazwyczaj są powodowane przez pędraki w drugim roku po rójce, bo już w trzecim roku pędraki wchodzą głębiej do ziemi i przestają prawie żerować — przekształcają się w postać poczwarki. Taki ma rozwój chrabąszcz. Z tego opisu powinniśmy wyciągnąć wniosek, że najłatwiej jest zwalczać chrabąszcza, gdy przypada w naszej okolicy rok rójkowy, a więc kiedy chrabąszcze pokazały się masowo. Z tego właśnie winniśmy skorzystać i w rannych godzinach, najlepiej od godziny 4 do 10, kiedy owady siedzą spokojnie w koronie drzew, strząsać te szkodniki na podesłane pod drzewem płachty, by następnie pozbierać je do worków i zabić wrzącą wodą. Do strząsania chrabąszczy używać można drążków owiniętych szmatą (by nie ranić kory drzew) lub też przy pomocy specjalnych haków, a nawet zwykłej miotły osadzonej na długiej tyczce. Zebrane chrabąszcze można po sparzeniu wrzątkiem zużytkować jako karmę dla drobiu lub świń. Tego rodzaju walkę z chrabąszczem dorze jest prowadzić każdego roku, ale w lata rójkowe winni bezwzględnie wszyscy we wsi przystąpić do gromadzkiej walki z tym szkodnikiem. Peerowcy powinni, tak jak to już ma miejsce w niektórych powiatach, zorganizować odpowiednie bojówki składające się z kilku osób, wciągając do tej pracy i dziatwę. Grupy Peerowców po 5—6 osób biorą na siebie pewne odcinki, czy to drogi, czy też inne zadrzewienia, tak żeby cała wieś miała wszystkie drzewa pod obserwacją, i gdy tylko pojawią się chrabąszcze należy natychmiast przystąpić do ich niszczenia. Jak powiedzieliśmy, rójka chrabąszczy odbywa się co 4 lata. A więc jeżeli mieliśmy rójkę w roku 1934, to w roku bieżącym winniśmy spodziewać się większego pojawu chrabąszczy. O tym w jakich miejscowościach, a nawet w jakich województwach będzie w roku bieżącym rójka chrabąszcza, dziś jeszcze trudno powiedzieć. Są rok rocznie prowadzone obserwacje masowych pojawów chrabąszczy, lecz te materiały, gromadzone przez prof. Jana Priiffera (Stacja Ochrony Roślin w Wilnie), nie są jeszcze kompletne, jeżeli chodzi o teren całej Polski. Pożądane przeto jest, aby młodzież wiejska ze swej strony przyczyniła się również dc wypełnienia luk powstałych w badaniach nad wykryciem lat rójkowych chrabąszczy i by swoje niekiedy cenne obserwacje dostarczała stacjom ochrony roślin swego terenu. Zespoły pragnące takie obserwacje przeprowadzić winny zawiadomić o tym instruktora PR, który dostarczy koniecznych do tego druków. Stacjom ochrony roślin najbardziej potrzebne są dane dotyczące tego, czy chrabąszcz latał w danej miejscowości w tym roku masowo, czy też masowego lotu nie zaobserwowano. Jeżeli latał masowo, to jakie ilości zostały zebrane dzięki strząsaniu z drzew. Pożądane są również wiadomości, kiedy zaobserwowano pierwsze, pojedynczo jeszcze latające chrabąszcze, kiedy zaś latały one w ilościach większych, oraz kiedy wreszcie widziano (w końcu maja lub na początku lipca) pojedyncze ostatnie chrabąszcze. Wszystkie wiadomości dostarczone o locie chrabąszcza zebrane z różnych miejscowości pozwolą stacji ochrony roślin ustalić lata rójkowe i zawczasu przestrzec rolników o pojawieniu się chrabąszczy, a więc w którym roku i w jakiej miejscowości, cc pozwoli przygotować się zawczasu do gromadzkiej z nimi walki. Jeżeli chodzi o inne środki walki z chrabąszczem, to nie należy zaniedbywać wybierania pędraków podczas wszelkich zabiegów uprawowych, jak kopanie, oranie, bronowanie upraw itp., jak również nie należy zapominać i o tym, że ptactwo owadożerne potrafi dużo pędraków z ziemi wyłowić. Pamiętajmy więc o tych sprzymierzeńcach rolnika — ptakach, ochraniajmy je, zakładajmy im sztuczne gniazda (domki ptasie), a zwłaszcza podkarmiajmy je w okresie zimowym.
“ Serwis poświęcony zagadnieniom oraz nowinkom na temat rolnictwa w okresie przedwojennym. Mam głęboką nadzieje, że zawarte tutaj rady, znajdą zastosowanie w rolnictwie teraźniejszym.”