Uniwersytety Wiejskie w Polsce

Rozwijający się w ostatnich latach ruch ludowy w Polsce poprzez licznie po­wstające wszelkiego rodzaju organizacje wiejskie coraz bardziej odczuwa w po­szczególnych swoich formach potrzebę ele­mentu przodowniczego, który by swym po­ziomem moralnym, siłą charakterów, zaso­bem wiadomości i wyrobieniem organizacyj­nym przyczyniał się do podnoszenia kultu­ralnej, gospodarczej i politycznej wartości tego ruchu oraz jego spoistości organizacyj­nej. Brak należycie pizygotowanych przodow­ników życia społecznego powoduje, że pra­ca licznych organizacyj wiejskich, tworzo­nych zapałem i dobrą wolą co lepszych jed­nostek środowiska, często załamuje się, po­twierdzając tym starą prawdę, że obok za­pału i dobrej woli niezbędne jest w pracy społecznej należyte przygotowanie. Kształcenie więc przodowników (nie wo- dzów) życia społecznego wsi jest zagadnie­niem, od pomyślnego rozwiązania którego w wysokim stopniu zależy tempo rozwoju ruchu ludowego w Polsce, jego siła i znacze­nie w całokształcie życia narodowego i pań­stwowego. Istniejące w Polsce, a dostępne młodzie­ży wiejskiej zakłady naukowo - wychowaw­cze, jak szkoły powszechne, szkoły rolnicze, spółdzielcze czy inne zawodowe i gospodar­cze, zadania tego nie spełniają, bądź to ze względu na wiek wychowanków, bądź też ze względu na wąski zakres zadań specjalnych, do wypełnienia których zostały powołane. Zadania tego nie spełnia też szkoła średnia i to zarówno ze względu na swą niedostęp­ność dla młodzieży wiejskiej, jak i ze wzg'ę du na swoje, obce często środowisku wiej­skiemu, nastawienie. Zadanie to wypełnić mogą instytucje wy­rosłe z potrzeb życia społecznego wsi, naj­ściślej ze środowiskiem wiejskim związane i wyłącznie jego potrzebom służące. In­stytucjami takimi w Polsce są internatowe uniwersytety wiejskie. Uniwersytety wiejskie stanowiąc składo­wą część wyzwoleńczego ruchu chłopskie­go — swój program, organizację pracy i do­bór wychowanków organizują w sposób jak najbardziej odpowiadający potrzebom tego środowiska wiejskiego, któremu ma on słu­żyć. Do programu uniwersytetu wiejskiego wchodzą przedmioty i zagadnienia, które rozszerzają i pogłębiają światopogląd wy­chowanków, budzą samowiedzę chłopską, ułatwiają orientowanie się w podstawowych zagadnienia h beżącego życia wsi, narodu i państwa, zaznajamiają z zasadami iycia społecznego swego regionu, wreszcie wska­zują sposoby dalszej samodzielnej pracy sa­mokształceniowej. Do ważniejszych należą wykłady i zaję­cia z dziedziny: a) historii chłopów w Pol­sce, historia Polski i powszechna, b) nauk przyrodniczych, wynalazków i techniki, c) nauk ekonomicznych, spółdzielczości rolni­czej itp., techniki życia organizacyjnego, techniki samodzielnej pracy samokształce­niowej, wiedzy o Polsce współczesnej itp. Uzupełnieniem wykładów są prace słu­chaczów w postaci samodzielnie opracowa­nych referatów, wieczorów dyskusyjnych i wycieczek w bliższe i dalsze okolice kraju. Do użytku słuchaczów w każdym uni­wersytecie wiejskim znajduje się obficie wy­posażona biblioteka, która ułatwia wycho­wankom bliższe zapoznawanie się z poszcze­gólnymi zagadnieniami, poruszanymi w wy­kładach i dyskusjach. Punkt ciężkości prac uniwersytetu wiej­skiego spoczywa w równej mierze na kształ­ceniu umysłów jak i na wychowywaniu cha­rakterów swych wychowanków. W związ­ku z tym, odpowiednio też jest pomyślana organizacja pracy i życia. Wychowankowie posiadają zazwyczaj rozległy samorząd, w ramach którego regulują wiele spraw swego współżycia i współpracy. Na gruncie swego samorządu praktycznie starają się spraw­dzać wartość tych reguł i norm współżycia, o których niejednokrotnie bywa mowa w wykładach i dyskusjach. Praca zaś w orga­nizacjach społecznych na terenie wsi uni­wersyteckiej i najbliższej okolicy, podejmo­wana pod kierunkiem kierownika uniwersy­tetu, daje wychowankom możność czynienia obserwacyj i spostrzeżeń, które mogą zna­leźć zastosowanie na terenie swojej wsi. Z tego pobieżnego rzutu oka na charak­ter uniwersytetów wiejskich, ich program i metody pracy widać, że różnią się one bardzo od szkół rolniczych, spółdzielczych i wszystkich innych, które przygotowują lu­dzi do pracy w ściśle określonym kierunku czy też w ściśle określonej organizacji spo­łecznej. Uniwersytet wiejski jest zakładem na­ukowo - wychowawczym o celach ogólniej­szych. Jego zadaniem jest ułatwić wycho­wankom określenie swego stosunku do śro­dowiska, narodu, państwa, ludzkości, ułat­wić określenie j<;go uprawnień i obowiąz­ków, wynkających z tego stosunku, wresz­cie umożliwić mu zbudowanie swego progra­mu życiowego i skierować jego wolę w kie­runku realizacji (urzeczywistnienia) tego programu. Internatowe uniwersytety wiejskie na te­renie naszego kraju są nową formą pracy wy­chowawczej wśród młodzieży wiejskiej, for­mą, która dopiero w ostatnich paru latach zaczęła się u nas rozwijać i upowszechniać, a już w bieżącym roku szkolnym czynnych na terenie Polski uniwersytetów wiejskich jest ogółem 13. W większości z nich obec­nie zaczynają swe prace kursy żeńskie, któ­re będą trwały do połowy lipca. O potrzebie i wartości internatow/ch uniwersytetów wiejskich świadczy wzrasta­jąca z roku na lok ich liczba oraz fakt, że w ogromnej większości tych placówek licz­ba zgłoszeń kandydatów parokrotnie prze­wyższa liczbę wolnych miejsc. Fakt ten wskazuje na to, że liczba uniwersytetów wiejskich w Polsce w ciągu najbliższych lat niewątpliwie w dalszym ciągu będzie szyb­ko wzrastała. Rezultaty pracy uniwersytetów wiejskich zależą od wielu czynników, ale jednym z najważniejszych jest właściwy dobór mło­dzieży do nich kierowanej. Najchętniej uniwersytety wiejskie przyj­mują młodzież wiejską w wieku powyżej lat 18-tu, zdecydowaną pozostać na roli i posia­dającą przygotowanie ogólne w zakresie pełnej szkoły powszechnej, zawodowe w za­kresie szkoły rolniczej lub ukończone PR, a ponadto posiadającą rozwinięte zaintere­sowania społeczne. Zazwyczaj uniwersytety wiejskie rozsyłając zawiadomienia o prowa­dzonych kursach, podają szczegółowe wa­runki przyjęcia. Ze względu na okoliczność, że uniwersy- tety wiejskie są zakładami naukowo - wy­chowawczymi, nie dającymi swym wycho­wankom żadnych uprawnień formalnych i nie ułatwiają im zdobywania płatnych sta­nowisk, przeto przestrzegamy przed zapisy­waniem się na uniwersytety wiejskie wszyst­kich, którzy na tej drodze chcą szukać dla siebie źródeł zarobkowania. Czytelnikom, którzy chcieliby bliżej za­poznać się z zagadnieniem uniwersytetów wiejskich w Polsce, poleca się wydaną ostat­nio przez Towarzystwo „Przodownik Wiej­ski" książkę pt. „Wiejskie Uniwersytety Lu­dowe w Polsce". Skład główny w „Książnicy dla Rolników" — Warszawa, ul. Kopernika Nr. 30.

O serwisie

“ Serwis poĹ›wiÄ™cony zagadnieniom oraz nowinkom na temat rolnictwa w okresie przedwojennym. Mam gĹ‚Ä™bokÄ… nadzieje, ĹĽe zawarte tutaj rady, znajdÄ… zastosowanie w rolnictwie teraĹşniejszym.”