Ku czci wielkiego człowieka

Dzień 19 marca wicie serc polskich przeży­wać będzie głęboko. Przed oczyma du­szy zjawi się postać największego na prze­strzeni wieków człowieka — Józefa Piłsud­skiego. I przypomną się Jego słowa: ,.chcesz serce — daj serce; chcesz duszę — daj du­szę". W różnych postaciach ukazuje się Józef Piłsudski tym, którzy Go sercem wspominają. Dla najstarszych już dzisiaj, a dawnych ko­legów z ławy szkolnej w Wilnie, to niezapo­mniany kolega ,,Ziuk". Dla pokolenia Nie­podległościowców z lat 1900—1905 — Józef Piłsudski to towarzysz „Wiktor", „Mieczy­sław". Ci wspomną lata spędzone na Sybe­rii, w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej, okres walk zbrojnych i prac ciężkich w nie­bezpieczeństwie i niedostatku. Dla przedwojennych Strzelców, dla Legio­nistów i Peowiaków na zawsze pozostanie w pamięci jako Ukochany Komendant. A dla kilkuset tysięcy żołnierzy z lat 1918—1920 jest zwycięzcą — Naczelnym Wodzem, któ­rego ukazanie się na froncie mówiło zawsze o nadchodzącym tryumfie oręża polskiego. Najmłodsze pokolenia, a w tym i Peerow-cy pamiętają głównie Józefa Piłsudskiego jako Pierwszego Marszałka Polski. Ale w dniu rozmyślań ideowych, w dniu 19 mar­ca — niechaj serca nakazem przejdą ciernio­wą drogę, po której przez długie dziesiątki lat szedł do Niepodległości — Wódz Narodu, niszczony więzieniami, wojną i strudzony pracą ponad siły ludzkie. Na dwa lata przed śmiercią pisze Mar­szałek Józef Piłsudski w związku ze zjazdem Legionistów: ,,Bo kiedy grzebię w Ojczyzny popiołach i potem ręce znów na serce kładę, wstają mi z grobów mary takie ładne, takie przejrzy­ste, świeże, żywe, młode, że po nich płakać nie umiałbym szczerze... A najczęściej po głowie snują mi się te chwile grozy i uporu duszy, których my tak dużo, tak wiele ma­my za sobą. Chwile, gd^ serca aż łamały się z bólu i zmęczenia, gdy czoła zroszone były nie tyl­ko potem, ale często i krwią — a ja nawo­ływać musiałem do trwania i wytrzymało­ści". W r. 1928 na zjeździe Legionistów w Wil­nie Marszałek Józef Piłsudski w swym prze­mówieniu dał przykład, mówiący o stosunku żołnierza legionowego do Siebie: ,.Spo,-rza­ łem — szary żołnierzyk, skulony na płocie płakał. Wstyd mi się zrobiło. Podszedłem ku niemu zobaczyć i spytać, czemu płacze — może mu pomóc potrafię? Miłe chłopię, oparte piersią na płocie, ręką spoczywało na karabinie i szlochało. Podniosłem jego twarz i ujrzałem — twarz małego chłopca, dziecin­ną, stał na warcie i płakał jak dziecko; łzy mu się z oczu lały tak jak u dzieci. Twarz młodociana i karabin przy nim. Pierś roz­rywał mu szloch tak, jak rozrywa szloch pierś mężczyzny. Pogładziłem go po twarzy i spytałem: „Chłopcze, co ci jest?" Myśla­łem, może mu w rodzinie ktoś umarł, może biedak płacze po objęciach zdradliwej ko­chanki, może urlopu mu trzeba — dam ci urlop. Przylgnął ustami do mej ręki i szlo­chał jeszcze silniej. Uspakajałem go jak mogłem. „Komen­dancie — ryczał chłopiec — ja nie mogę już patrzeć, jak Komendant się męczy i jak po­móc w niczym Komendantowi nie mogę." I zaczął mówić takie brednie, niesłychane jakieś rzeczy o tym, jakby się zakradł do Komendanta, jakby chciał mu całą czekola­dę rzucić pod nogi, bo Komendant tak ją lubi. Ot, brednie dziecka-żołnierza, nie umiałem go nawet pocieszyć. Cóż zrobić z takim mal­cem, który na warcie stojąc, na karabinie się opierając, płacze nad męką Komendan­ta, chcąc mu coś z siebie ofiarować, cos uac po prostu człowiekowi, co się za nich mę­czy. Chłopak mi nieznany, z twarzy niewi­dziany, jako chłopię małe stał zawsze w tyl­nych szeregach — drągali zawsze naprzód stawiali. Pieścił wodza, płacząc nad jego męką". 0 zdobyciu Wilna mówił Marszałek do żołnierzy słowami pełnymi miłości: „Wyście stanowili najpewniejszego żołnierza, żołnie­rza, który mnie nigdy nie zawiódł, który dał mi wszystko co żołnierz wodzowi dać mu­si. Was powołałem. Szła wielkanocna pora, gdy batalion za batalionem, szwadron za szwadronem do Wilna śpieszyły. I szła po-gwarka wśród wiary — Kcmendani. nasz Wilno kocha, na Wielkanoc Wilno w prezen­cie mu damy... Prezent wspaniały! I gdy my­ślę, że nie sądząc nawet o ważności Wima dla nas, jako prezent, jako pieszczota dla serca Komendanta, wieleście mi dali i gdy pomyślę, że tam gdzieś na Rossie u wrót cmentarzy mogiłka na mogiłce leży, jedna przy drugiej, jak żołnierze w szeregach, ci co życie dali, by Komendanta serce pieścić, to mówię, że miłem to być musi i gdy serce swe grobem poję, serce swe tam na Rossie kładę, by móc spocząć z żołnierzami"...

O serwisie

“ Serwis poĹ›wiÄ™cony zagadnieniom oraz nowinkom na temat rolnictwa w okresie przedwojennym. Mam gĹ‚Ä™bokÄ… nadzieje, ĹĽe zawarte tutaj rady, znajdÄ… zastosowanie w rolnictwie teraĹşniejszym.”