Choroby w lecie

Każda pora roku ma swój własny charak­ter, swój urok, swoje przyjemności, każ­da ma też i swoje ujemne strony. Dotyczy to wszystkich dziedzin życia nie wyłączając zdrowia. Lato, a za nim idąca jesień, mają dla zdrowia bardzo duże znaczenie. Jest to czas jakby gromadzenia w organizmie sił ży­wotnych na cały rok: dzieci w tym czasie rosną lepiej, szybciej; nawet dorośli, i prze­rośli, stają się jakby jędrniejsi; na słońcu opalamy się; wskutek żaru w polu może i męczymy się więcej niż w zimie, ale i wzmac­niamy jednocześnie; często nie zdajemy so­bie z tego sprawy, że nawet duchowo jesteś­my bardziej czynni w okresie letnim, niż zi­mowym. Ale każda rzecz ma dwie strony. Jakaż więc jest ta zła strona nadchodzącej pory roku? Grozi ona między innnymi — choro­bami przewodu pokarmowego, które w tym czasie są najczęstsze i najgroźniejsze. Naj­pierw u niemowląt. Otóż znaną jest rzeczą, że na wsiach wciąż dużo dzieci umiera na letnie biegunki. Zdarza się to wszędzie, ale przede wszyst­kim w tych miejscowościach, w których dzieci są nieumiejętnie pielęgnowane, gdzie dziecko często jest, jak to mówią, tylko na opiece Boskiej, a najważniejsze, że są kar­mione lub dokarmiane byle czym i byle jak. Trzy są główne przyczyny tych biegunek: wadliwe odżywianie, przegrzewanie i brud Słońce to źródło zdrowia, ale jak jest go za dużo, to może wywołać u dorosłych ludzi nawet udar słoneczny. Dzieci na słońcu zwy­kle nie trzymamy, na wsiach może nawet za bardzo unikamy słońca, ale trzymając je na­wet w cieniu, okrywamy tak obficie pielusz­kami, ubrankiem, dereczkami, poduszkami, że one ciągle kąpią się we własnym pocie (po-tówki). Działa tu więc nie nadmiar słońca, ale nadmiar ciepła. Swoboda ruchu i nagość dziecku nie szkodzą, a o przeziębienie nie ma się co obawiać. Największy powód choroby to niewłaści­we karmienie dziecka. Niemowlę na rodzaj i jakość pokarmu jest bardzo wrażliwe. Jedy­nie właściwym pokarmem w ciągu pierwszych 6 miesięcy jego życia jest mleko matczyne. Nawet mleko krowie nie jest już obojętne, tym bardziej, że zarówno mleko jak i wszy­stkie pokarmy w gorącej porze roku łatwo fermentują, psują się, choć smak tego jesz­cze nie wskazuje. W parę godzin po przy­gotowaniu już są zmienione. I w następnych 6 miesiącach życia dziecka mleko matczyne to najważniejszy pokarm, choć zwykle już dziecko dokarmiamy mlekiem krowim i mie­szankami. Wchodzi teraz w zwyczaj dawa­nie już małym dzieciom różnych witamin, których w tej porze roku jest najwięcej. Bo przecież właśnie w lecie mamy pod dostat­kiem owoców i pełno warzyw. Na wsi na­wet biedni ludzie mogą swemu dziecku dać trochę szpinaku, czy łyżeczkę soku z jakie­goś owocu lub z marchwi. Dziecko małe, do roku, niech czerpie witaminy przede wszyst­kim ze słońca, bo w promieniach słonecz­nych jest ich najwięcej. Dlatego słońce dzia­ła tak dobrze na krzywicę. Dokarmianie jed­nak małych dzieci witaminami z warzyw i owoców, szczególnie w okresie najgoręt­szego lata, trzeba przeprowadzić bardzo ostrożnie. Baczmy, żeby nie wyrządzić dziecku większej krzywdy, niż korzyści. Żeby zapobiec ciężkiej chorobie dziecka (każda zielona biegunka u dziecka to poważ­na choroba) wskutek niewłaściwego odży­wiania lub nawet tylko zmian w odżywianiu trzeba trzymać się kilku zasad: Nigdy dziecka nie odłączać od piersi w letniej, gorącej porze roku. Jak jeszcze dwa miesiące dłużej będzie go matka karmić to mu nie zaszkodzi. Dawać dziecku tylko świeżo przygo­towane pokarmy. W tej porze roku już po kilku godzinach, nawet w przegotowanym mleku nie może rozwinąć się tyle bakterii, że pokarm pozornie nie zmieniony, będzie już dla dziecka wyraźnie szkodliwy. Ostrożnym być z dokarmianiem, a przede wszystkim z witaminami, których główne źródło znajdujemy w warzywach i owocach. Niech się dziecko nie ,,bawi" jabłkiem, marchewką, skórką razowego chleba. Wreszcie czystość. Ta zawsze jest po­trzebna, ale dziecku szczególnie. W lecie ni­by łatwiej o mycie, ale o wiele łatwiej i o zabrudzenie się. Dziecko się czołga, wszyst­kiego dotyka, wszystko niesie' do buzi. Pełen zdradliwych bakterii brud grozi mu ze wszyst­kich stron. Wokoło dziecka powinna być nieskazitelna czystość. Jedzenie dziecka trzeba zabezpieczyć przed kurzem i mucha­mi. Naczynia, których używamy dla dziecka powinny być bez zarzutu. Czystości nigdy za dużo. Bezwzględnie unikać dawania smoczka. Ale nie tylko dzieci w porze letniej cho­rują na zaburzenia żołądkowo-jelitowe. W lecie i na jesieni spożywa się dużo wa­rzyw różnego rodzaju i owoców. I jedne i drugie przez naturę są już wprost przezna­czone dla letniego użytku, są bardzo poży­teczne dla człowieka, bo zawierają dużo wi­tamin i soli niezbędnych wprost dLa zdro­wia. Jednak nie zawsze są one łatwo straw­ne, a zawsze zawierają dużo drzewnika, ma­sy, która się nie trawi, a czasem fermentuje i wytwarzają się przy tym w jelitach gazy. Wiadomo, że jak się zje za dużo surowizny, dla organizmu wprost niezbędnej w umiar­kowanych ilościach, dostaje się bólów w w brzuchu i biegunki. Naturalnie, niedojrza­łe owoce, albo nadpsute nawet w niewiel­kiej ilości mogą wywołać zaburzenia żołąd­kowe. Tak samo wszelkie pokarmy w lecie Pilnuje i zaciekle broni mienia swego pana, jest jego najwierniejszym przyjacielem, a co otrzymuje w za­mian? — Najczęściej głodny stoi na łańcuchu, „żeby był więcej zły"! łatwo się zanieczyszczają (muchy), rozkła­dają, jeżeli są dłużej przetrzymywane i, jak to pospolicie mówimy, ,,psują żołądek". Nie to jednak jeszcze jest najgorsze. W porze gorącej spotykają się niebez­pieczne choroby zakaźne, a mianowicie — dwie choroby unoszące wiele ofiar: dur brzuszny i czerwonka. Choroby te nie mają z sobą wiele wspólnego — tyle, że obie sze­rzą się w ten sam sposób. Bakterie tyfusu brzusznego i czerwonki znajdują się w jeli­tach chorego człowieka i wydostają się na zewnątrz z kałem. Później woda kał ten zmywa do stawów, do jezior, do rzek, do studzien i ludzie, którzy tę wodę piją, łatwo się zakażają. Można się zarazić także przez mleko — i świeże i zsiadłe, można i przez przetwory mleczne, np. ser, masło, lody, je­żeli są robione z zanieczyszczonego mleka. Mleko zaraża ten kto doi, jeśli np. dogląda i dotyka chorego, albo sam po załatwieniu potrzeby naturalnej nie wymyje rąk. Wia­domo bowiem, że i zdrowi ludzie mogą w je­litach nosić zarazki obu tych chorób. Można się też zarazić łatwo przez warzywa i owo­ce zjadane na surowo a dotykane brudnymi rękami. Wreszcie muchy siadają najpierw na nieczystościach ludzkich, a później na po­karmach, brudząc je tymi nieczystościami i zakażając. Z tych wszystkich względów mamy co­rocznie dużo wypadków tyfusu brzusznego i czerwonki właśnie przy końcu lata i na je­sieni. Z góry wiadomo, że jak przyjdzie gorą­ca pora obie te choroby będą się spotykały często po wsiach, choć nie brak ich i w mia­stach, ale zawsze w takich warunkach, gdzie nieczystości ludzkie dostają się do pokarmów i napojów. Zawsze też mówimy, że choroby szerzące się przez brud wszelki spotykają się głównie na wschodzie. Niesłusznie. Dur brzuszny — najjaskrawszy przykład choro­by szerzącej się z brudem — mamy w całej Polsce: na Wileńszczyźnie i na Pomorzu i w Poznańskim i na Polesiu, i pod Warszawą i w okolicach Lwowa — wszędzie. Czerwonka, czyli krwawa biegunka, zdarza się o wiele rzadziej. Spotyka się ją u nas głów­nie w województwach południowo-wschod­nich, najczęściej na wsi, ale nie jest rzadkoś­cią i wśród zamożniejszej ludności na Ślą­sku. Jest to straszna plaga dla starców i dzieci. Niemowlęta giną na czerwonkę na­prawdę jak muchy. Ustrzec się czerwonki możemy zupełnie w ten sam sposób, jak i duru brzusznego.

O serwisie

“ Serwis poĹ›wiÄ™cony zagadnieniom oraz nowinkom na temat rolnictwa w okresie przedwojennym. Mam gĹ‚Ä™bokÄ… nadzieje, ĹĽe zawarte tutaj rady, znajdÄ… zastosowanie w rolnictwie teraĹşniejszym.”